The Hoax **

Never let the truth get in the way of a good story

Voor alle would be schrijvers onder ons, let op; "here's how to do it":

Begin jaren 70 zat romanschrijver Clifford Irving behoorlijk aan de grond. Zijn Laatste manuscript was door critici al afgebrand nog voordat het was uitgegeven en is daardoor dan ook nooit in boekvorm verschenen. Ten einde raad besloot hij in een meeting met uitgeverij McGraw-Hill aan te kondigen dat hij hét boek van de 20ste eeuw aan het schrijven is, sterker nog van dit boek zullen meer exemplaren verkocht gaan worden dan van de bijbel.
Als je zulke uitspraken in de boardroom durft te doen heb je niet alleen lef maar ook meteen de aandacht van de aanwezige uitgevers. Tenminste als je het met voldoende overtuigingskracht en back up weet te brengen want anders word je waarschijnlijk nog voor je tweede kopje koffie met pek en veren het gebouw uitgedragen.
Zonder ook maar één pagina van het manuscript gezien te hebben (want er is helemaal geen manuscript), gelooft McGraw-Hill het verhaal en schrijft alvast een cheque uit van $ 500.000 als voorschot op de rechten om het te mogen uitgeven.

Sterk verhaal? Niet als je weet dat het waar gebeurd is én als je beweert persoonlijk door de excentrieke en mensenschuwe luchtvaart-miljardair Howard Huges benaderd te zijn om zijn officiële en exclusieve autobiografie te mogen schrijven. Echter dan wel zonder Howard Huges ooit ontmoet te hebben of enig contact met hem te hebben gehad, complete fantasie dus.

In The Hoax wordt Clifford Irving gespeeld door Richard Gere en daar gaat het wat mij betreft ook meteen fout. Natuurlijk is Richard Gere een prima acteur en zet hij op een geloofwaardige manier een pathologische leugenaar neer. Maar Richard Gere kan eigenlijk maar één ding en dat doet hij al sinds "An officer and a gentleman"; namelijk, met samengeknepen oogjes en eeuwige glimlach vrouwen veroveren.
Hoe boeiend het verhaal van The Hoax ook is, ik krijg die zachtaardige vrouwenversierder maar niet van mijn netvlies. Richard Gere is niet de man om de charismatische, manipulerende, duistere en onnavolgbare leugenaar te spelen die Clifford Irving ongetwijfeld geweest moet zijn.
Gelukkig heeft Clifford een partner, Dick Susskind (Alfred Molina), die de research voor zijn boeken doet. Deze trouwe, nerveuze, stressvolle collega en vriend maakt de film een stuk draaglijker. Met zijn onhandige uitspraken op de verkeerde momenten valt er zo af en toe flink te lachen.

The Hoax begint als een niet meer dan spannend verhaal over een man die ongepland maar door de omstandigheden gedreven merkt dat er makkelijk en snel, veel geld te verdienen valt als je maar het juiste verhaal vertelt. Of het verhaal ook waar is doet er in feite helemaal niet toe want (zaken)mensen horen nu eenmaal wat ze horen willen; hebzucht en de angst dat de concurrent er met hét verhaal van de eeuw vandoor gaat doen de rest. "The more outrageos I sound, the more they believe me" schreeuwt een enthousiaste Cliffort overtuigd tegen zijn partner Dick. Heerlijk lijkt me dat om er eens zo ongelimiteerd op los te liegen en te merken dat hoe waanzinniger het in je eigen oren klinkt hoe meer je geloofd wordt. Dat dit niet lang goed kan gaan zal duidelijk zijn.
Om te kunnen blijven overtuigen dat Clifford echt rechtstreeks contact met Howard Huges heeft en aan diens autobiografie werkt begint hij in zijn eigen verhaal te geloven en fictie en realiteit beginnen voor hem door elkaar te lopen. Zo kabbelt het verhaal enige tijd door.
De film begint momentum te krijgen wanneer Clifford, "anoniem", een doos met uiterst belastende dossiers over hooggeplaatste personen toegestuurd krijgt. Howard Huges is uiteraard de hele film onzichtbaar en laat zich niet horen maar gaandeweg blijkt dat hij de regie over de ontwikkeling van de hype over zijn nooit geschreven autobiografie in handen neemt en het verzonnen verhaal gebruikt om zijn eigen macht te versterken. Zijn invloed reikt tot in het Witte Huis en zelfs President Nixon vreest uiteindelijk het boek dat nog uit moet komen. Uiteindelijk spat de hele hype, die rond het boek en verhaal is ontstaan, uit elkaar nog voordat het boek uitkomt; Howard Huges als enige winnaar achterlatend.
In de aftiteling wordt vermeld dat de hele affaire voor de toch al paranoïde Nixon aanleiding was nog wantrouwiger te worden en dat dit de prelude is geweest voor het Watergate schandaal.
In mijn oren klinkt dit laatste toch meer als "de wens van de filmmaker" dan als "gebaseerd op een waar gebeurd verhaal".

Lasse Hallstrom (oa Chocolat) heeft van een fascinerend verhaal geen fascinerende film weten te maken.
The Hoax is hooguit een vermakelijke film geworden en dat voelt toch als een gemiste kans.

2007