vrijdag 29 oktober 2010

Haar naam was Sarah **

Oorlogsdrama; ik heb er niet zoveel mee. Ik kan me meestal slecht identificeren met de hoofdpersonen en het verhaal speelt zich vrijwel zonder uitzondering af binnen de strak omkaderde codes van het oorlogsgenre; te midden van alle ellende, onrecht en mensonterende toestanden is er telkens dat ene menselijke verhaal dat boven het oorlogsgeweld uitstijgt en groter blijkt dan Nationale belangen en machtspolitiek. Een verhaal dat ontroert en hoop geeft maar vooral moet aantonen dat menselijke goedheid ondanks alles altijd blijft bestaan.

Haar naam was Sarah naar het gelijknamige boek van schrijfster Tatiana De Rosnay gaat over een zwarte bladzijde uit de Franse WO-II geschiedenis. Op 16 juni 1942 werden 13,000 Parijse Joden (waarvan meer dan 4.000 kinderen) in een razzia opgepakt en naar het wielerstadion Vel d 'Hiv gebracht om van daaruit na vier dagen van opsluiting te worden doorgevoerd naar Duitse vernietigingskampen. Het verbijsterende aan deze actie is dat hij niet werd uitgevoerd door de Duitse bezetter maar door de Franse politie in opdracht van de Franse regering. De Amerikaanse journaliste Julia (Kristin Scott Thomas) die al jaren in Parijs woont doet onderzoek naar wat zich indertijd in het Vel d'Hiv heeft afgespeeld om een artikel te kunnen schrijven in het tijdschrift waarvoor ze werkt. Gaandeweg haar onderzoek ontdekt ze dat haar Parijse schoonfamilie verbonden is met dit vergeten drama. Geobsedeerd gaat ze op zoek naar de feiten en naar de geschiedenis van de Joodse familie die door het lot verbonden blijkt met haar schoonfamilie.

Het verhaal wordt op een pakkende manier in beeld gebracht door synchroon de speurtocht van Julia én de geschiedenis van het Joodse meisje Sarah in beeld te brengen. Zo pakkend dat het muisstil was in de bioscoopzaal die voornamelijk gevuld was met vrouwen die ongetwijfeld allemaal het boek gelezen hadden. Toch zaten er storende elementen in de film zoals de onverwachte zwangerschap van Julia die compleet met bijbehorende abortusproblematiek alleen maar afleidt van het verhaal en geen andere functie dient dan de naam (rarah) die ze uiteindelijk aan haar dochtertje geeft. De twee onnozele Amerikaanse stagiairs die uitsluitend opgevoerd werden om het verhaal vertelbaar te maken was ook geen sterke keuze. Maar meest storend waren de talloze opdringerig in beeld gebrachte I-Phones als er weer eens een telefoontje niet beantwoord werd en de werkelijk overal aanwezige Apple laptops en Apple computers. Als je daar eenmaal op begint te letten is er geen houden meer aan en heb je het idee naar een aflevering van Spoorloos te kijken in plaats van naar een ontroerend menselijk drama. (Trailer)

dinsdag 26 oktober 2010

Eat Pray Love **

Let Yourself GO

Heel zingeving- en evenwicht zoekend Amerika raakte geïnspireerd door het (autobiografische en gelijknamige) boek van Elizabeth Gilbert. Het boek werd een ongekende bestseller en daarom kon het niet uitblijven dat er ook een film van gemaakt moest worden die... ook weer een kassucces werd. In Nederland loopt de film ook niet onaardig want na anderhalve week in roulatie kreeg ik het gevoel dat ik de enige Nederlander was die hem nog niet gezien had.

Eat Pray Love gaat over Liz (gespeeld door Julia Roberts); een succesvolle dertiger met mooi huis, interessante baan, voldoende geld, geen(!) kinderwens, leuke man en dan toch 's nachts tot jankens toe op de badkamervloer liggen jammeren dat ze zo vreselijk ongelukkig is en in wanhoop aan God vragen hoe haar leven nu in hemelsnaam verder moet. In onze familie noemen we zo iemand gewoon verwend en egoïstisch of een beetje in de war maar in het spiritueel universum van Elizabeth Gilbert ligt dat een stuk genuanceerder. Daar is het haast vanzelfsprekend je ongelukkig en leeg te voelen met zoveel liefde en materiële rijkdom om je heen en is het vooral noodzakelijk dat je er iets aan doet.

Zo ook Liz; uit ontevredenheid en naar aanleiding van een gekunstelde profetie besluit ze een jaar te gaan reizen. In de hoop uit te vinden wat er nu precies aan schort wordt de reis opgedeeld in drie overzichtelijke etappes die elk de essentie van het leven zouden moeten weergeven; eerst eten in Italië dan spirituele diepgang in India en uiteindelijk op zoek naar ware liefde op Bali en de kijker mag mee op reis. Dit levert mooie sfeerbeelden op van Italië, India en Bali maar een echte reis wordt het nergens. Waar Liz ook komt, telkens loopt ze recht in de armen van leuke, interessante mensen en wordt ze zonder reserves opgenomen in lokale leefgemeenschappen of leuke vriendengroepjes. Dat is geen reizen, dat is thuiskomen. In Italië zien we dikke slierten spaghetti verdwijnen tussen Julia Roberts' lippen die er uitzien als twee lek geprikte fietsbanden, in India wonen we een bruiloft bij en op Bali fietst Liz de ware liefde (in de vorm van Javier bardiem) tegemoet en speelt ze en passant ook nog even voor barmhartige Samaritaan door bij haar Amerikaanse vrienden te collecteren voor een nieuw huis voor de plaatselijke dokter. Hoeveel zingeving kan een mens verdragen?

Natuurlijk moet je er iets aan doen als je niet gelukkig bent in je relatie of in je werk. Het boek geeft hiervoor ongetwijfeld voldoende houvast met talloze boeiende observaties over de leegheid van de moderne materiële maatschappij waarin verdienen meestal boven genieten gaat. In de film pakt dit minder goed uit. De verschillende reizen worden aan elkaar gepraat door een voice-over die zichzelf wel heel graag hoort praten. Hierdoor verzandt het geheel in een onsamenhangende 2,5 uur durende marathon vol spirituele one-liners.

vrijdag 22 oktober 2010

Penose


Tien jaar geleden ben je een grote speler in de internationale zakenwereld en sluit je de ene lucratieve deal na de andere. Ben je als kersverse kasteelheer net lekker bezig met de inrichting van Slot Bolestein staat ineens Justitie op je ophaalbrug met de bewering dat je vanuit je water-kasteeltje een goedlopende witwasserette runt waar inmiddels al € 17 miljoen die Willem Holleeder van wijlen Willem Endstra heeft afgeperst is witgewassen.

Resultaat: vandaag lig je in grote stapels in elke Ako- en Brunakiosk en prijkt je naam als crimineel boegbeeld prominent op de cover van Quote.

Reactie van J.D.T Paarlberg te M(aarsen), NY, L(onden) of P(ortugal): Dit is walgelijk, misselijkmakend en schandalig.

vrijdag 15 oktober 2010

The Killer Inside Me **

Titel en poster laten weinig te raden over; dit ziet er niet uit als een Feel-Good Movie met een happy-end. Nu kunnen seriemoordenaars om de één of andere duistere reden meestal op mijn sympathie rekenen dus was mijn interesse bij het zien van de trailer onmiddellijk gewekt.

De nieuwe film van de Britse Michael Winterbottom (die met zijn eerdere film A Mighty Heart grote indruk maakte) speelt zich af in een wat slaperig Amerikaans stadje ergens in het Texas van de jaren vijftig. Sheriff Lou Ford (Casey Affleck) is een vriendelijk man die op een rustige manier zijn werk doet en een onopvallend bestaan leidt. Wat echter niemand weet is dat achter dit onopvallende bestaan een psychopathische moordenaar schuilgaat die er genoegen in schept vrouwen te mishandelen. De ellende begint als de keurige sheriff een sex-relatie aanknoopt met een mooie prostituee (Jessica Alba). De relatie ontwikkelt zich al snel tot een steeds gewelddadiger SM-achtig spel waarbij het voor de prostituee helaas niet goed afloopt.

In Amerika (waar anders) ontstond grote opheft over de film; ultragewelddadig en vrouwonvriendelijk waren daar de meest gehoorde kritieken. Oké, sheriff Lou slaat in de film inderdaad eigenhandig twee vrouwen met zijn blote handen (en dat kost moeite) dood en ja, dit wordt langdurig en expliciet in beeld gebracht maar laten we wel wezen; in Amerikaanse films worden zo vaak mensen vermoord. Zolang geweld afstandelijk en als entertainment wordt opgevoerd is het blijkbaar geen probleem maar op het moment dat het realistisch in beeld komt is het ineens te confronterend voor de gemiddelde Amerikaan. 

Omdat het verhaal door de moordenaar zelf verteld wordt en gefilmd vanuit zijn perspectief verwachtte ik te worden meegezogen in de gedachtewereld van een moordenaar, was ik gereed voor een dwaaltocht door de donkerste gewelven van de menselijke geest, wilde ik me na afloop schuldig voelen over de sympathie die ik voor deze kille vrouwenmoordenaar voelde. Helaas maakte The Killer Inside Me dit niet waar. Op een paar vage flash-backs uit Lou's jeugd na komen we weinig te weten over de oorzaken van Lou's ontsporing. Sterker nog, Lou's moorden blijken niet eens op lust alleen gebaseerd te zijn; hij blijkt wel degelijk een motief te hebben voor zijn eerste moord en de rest is een opeenstapeling van gebeurtenissen om niet ontmaskerd te worden. Filmtechnisch, fotografisch en muzikaal zit het mooi in elkaar maar als karakterstudie van een moordenaar laat The Killer Inside Me het afweten. Bovendien begint het lijzige vertelstemmetje van sheriff Lou na verloop van tijd behoorlijk te irriteren. (Trailer)

woensdag 13 oktober 2010

Cosa Voglio di Più **


"Vreemdgaan is sporen uitwissen" vertelde me ooit een goed uitziende bed-vriendin-die-het-kon-weten op een regenachtige namiddag terwijl ze de lakens van haar bed gladstreek. Met die goed uitziende bed-vriendin-die-het-kon-weten is het verder nooit iets geworden maar haar wijze woorden hadden als Tagline in het vreemdgaan-drama Cosa Voglio di Più (Wat wil ik nog meer) niet misstaan.

Cosa Voglio di Più begint sterk met een gedetailleerd beeld van de langzaam doodbloedende relatie tussen Anna en haar partner Alessio. Partner Alessio is van het soort betrouwbare lobbes met overgewicht die het allemaal prima naar zijn zin heeft waardoor Anna's samenleven inmiddels hoofdzakelijk nog bestaat uit samen TV kijken op de bank en in bed komt Alessio niet verder dan het lezen van interessante boeken over Columbus of de biografie van Jim Morrisson. Zonder het zelf te beseffen snakt Anna naar afleiding en avontuur. Nu is afleiding uit ontevredenheid makkelijk in te vullen als je tenminste de brokstukken die dit over het algemeen met zich meebrengt voor lief neemt. Ook in dit geval dient de afleiding zich al snel aan in de vorm van de woest uitziende ober van het cateringbedrijf dat een borrel voor het bedrijf waar Anna werkt verzorgt. De bezemkast is snel gevonden gevolgd door met leugens verantwoorde wekelijkse ontmoetingen in romantische motelkamers, spannende SMS-jes en nerveuze telefoontjes. Het in stand houden van de geheime relatie wordt echter steeds complexer als duidelijk wordt dat ook de ober een vrouw compleet met bijbehorend gezin heeft. Al snel vraagt Anna zich (net als de kijker) af hoe dit verder moet maar de verwachtte ontknoping blijft uit. Van het verhaal moet Cosa Voglio di Più het dan ook niet hebben. De kracht van de film zit hem in de details. De blik in Anna's ogen; bang om betrapt te worden als ze met haar lover over straat loopt, de eenzaamheid die Anna voelt als ze alleen naar het motel rijdt. Dat soort dingen.

Filmmaker Silvio Soldini heeft de nadruk willen leggen op een geheim liefdesdrama waar hij zich juist had moeten concentreren op de gevolgen van deze geheime affaire. Dat is jammer en doet afbreuk aan het boeiende (en uitstekend geacteerde) eerste deel van de film waarin juist Anna's huidige relatie en de zoektocht naar zingeving van een vrouw die alles lijkt te hebben centraal stond.

maandag 11 oktober 2010

Richard III ****


A Horse A Horse, My Kingdom for a Horse

Zo zie ik mijn Shakespeares graag; eigentijds, vlot, heftig, veel geschreeuw op een groot toneel met grootse speciale effecten en als muzikale ondersteuning; live uitvoeringen van de nummers van Tom Waits. Nu ben ik geen fan van deze droefgeestige kroegmuziek maar zo live op toneel uitgevoerd sloten de rauwe teksten naadloos aan bij het meedogenloze karakter van Richard.

Richard is in dit geval Richard III. Als jongste broer van een koning (Edward IV) met twee gezonde zonen is hij vierde in de lijn der opvolging en daarom is het onwaarschijnlijk dat hij ooit de troon zal bestijgen. Voor de ambitieuze en wrok-volle Richard vormt dit echter geen belemmering. Bedriegend, verleidend, dreigend en vooral moordend baant hij zich een weg naar de hoogste positie en laat het onmogelijke uitkomen...

Zaterdagavond vond ik mezelf terug in de grote zaal van De Stadsschouwburg met op het toneel de uitvoering van Richard III door toneelgroep Orkater. Nu is Richard III niet het meest toegankelijke stuk van Shakespeare maar... gelukkig was ik goed voorbereid en zodoende zat ik netjes met de rest van het Volksuniversiteit toneelgroepje op rij negentien. Shakespeare in een Nederlandse vertaling zal altijd wel een moeilijke combinatie blijven maar deze vertaling van Gerrit Komrij was heel goed te doen. Wat echter het meest indruk maakte waren de effecten. Bij iedere moord op of buiten het toneel wordt er onder donderend geraas een zak met puin over het toneel uitgestort. De chaos op het toneel neemt op deze manier steeds grotere vormen aan totdat Richard (heel symbolisch) tot zijn knieën in het vuil staat en er nog maar één zak over is; die voor Richard zelf.

Orkater heeft er met Gijs Scholten van Aschat en de band The Sadists een mooi spektakel van weten te maken.

woensdag 6 oktober 2010

De leugen **


De leugen is geen film maar een reconstructie van de gebeurtenissen die in 2006 leidden tot het aftreden van tweede-kamerlid Ayaan Hirsi Ali en haar latere vertrek uit Nederland. U weet wel, de uit Somalië gevluchte kroonprinses van de VVD die gelogen bleek te hebben over haar naam en land van herkomst bij haar asielprocedure en daarom weer haar koffers pakte en vertrok. Met haar vertrek uit Nederland sleepte ze in haar kielzog het kabinet Balkenende II mee. Na een nachtelijk debat (juni 2006) volgde namelijk een dramatische ontknoping toen D66 de stekker uit de coalitie trok omdat zij van mening waren dat minister Rita Verdonk onzorgvuldig te werk was gegaan bij het onderzoek naar de Nationaliteit van Hirsi Ali en bleek dat zij onder druk van Verdonk een schriftelijke schuldbekentenis had moeten afleggen. Voor Ayaan was het hink-stap-sprong via Somalië, Kenia en Nederland naar Amerika. Bye bye, zwaai zwaai; Nederland in verwarring, zonder regering en ruziënd achter zich latend.

In de reconstructie die Robert Oey hierover maakte laat hij een aantal (niet alle) hoofdrolspelers van toen zelf het verhaal vertellen en de details uiteen zetten. Aan het woord komen oa Hildebrand Nawijn, Femke Halsema, Britta Böhler en Rita Verdonk. De leugen geeft op deze manier een verhelderende en vooral persoonlijke inkijk in de gebeurtenissen van toen en is bovendien ontzettend origineel gemaakt. Geen droge opsomming van feiten maar interviews op onverwachte locaties en origineel camerawerk. Verdonk vertelt haar verhaal patat etend in frietkraam "De Vrijheid", Nawijn in een keuken van een allochtoon restaurant en Femke in de trein. Echt origineel en persoonlijk wordt het als de geïnterviewden zo nu en dan ook nog eens in zingen uitbarsten; een zingende Verdonk maak je niet dagelijks mee. Tegelijkertijd komt parallel aan al dit landelijke politieke geweld het jonge meisje Sadaf aan het woord die samen met haar ouders asiel heeft aangevraagd en al jaren op een verblijfsvergunning wacht.

Door zijn onverwachte invalshoeken houdt De leugen het midden tussen een documentaire, soap en musical maar nergens wordt het amusement. Femke komt relatief veel aan het woord maar dat lijkt me een verplicht nummer als je weet dat maker Robert Oey de partner van Femke is. Voor mij kwamen in ieder geval een aantal zaken aan het licht die ik nog niet wist en zie ik de ontroerende speech die Ayaan hield bij de bekendmaking van haar vertrek nu met heel andere ogen. In dit geval zegt dit meer over Ayaan dan over mij. (Trailer)

zondag 3 oktober 2010

Tirza ***


Do you want company, Sir?

Ik had braaf mijn huiswerk gedaan. Voordat ik naar de film ging wilde ik persé het boek gelezen hebben: Tirza van Anton Grunberg. Hoewel ik geen fan ben van de persoon Grunberg en eigenlijk nog nooit iets van hem heb gelezen is het boek Tirza niet tegengevallen. Sterker nog, ik vond het een prachtig boek. Boeiend en mooi geschreven en een sterk verhaal.

Mijn indruk tijdens het lezen van het boek; dit is onmogelijk te verfilmen. Door de vele tijdsprongen en het feit dat het verhaal zich grotendeels afspeelt in het hoofd van de hoofdfiguur Jörgen Hofmeester leek het me onmogelijk hier een begrijpelijke film van te maken. Regisseur en filmmaker Rudolf van den Berg zag het blijkbaar niet als onmogelijk maar juist als een uitdaging. Hij heeft hiervoor de structuur en verhaallijn van het boek compleet moeten loslaten en omgooien met als resultaat: een prachtige en mooi gemonteerde film.

De held van het verhaal is Jörgen Hofmeester (ijzersterk gestalte gegeven door Gijs Scholten van Aschat). Hoewel Hofmeester het allemaal goed bedoelt en enorm zijn best doet is zijn leven een aaneenschakeling van mislukkingen. Hij voelt zich zoals hij het zelf noemt; een overbodige man. Op zijn werk wordt hij van de ene op de andere dag op non-actief gezet omdat hij "te oud is om nog ontslagen te worden". Zijn echtgenote is er jaren geleden al van door gegaan, zijn gespaarde kapitaal is door crisis en terreuraanslagen volledig verdampt en zijn lievelingsdochter Tirza (klaar met school) staat op het punt te vertrekken voor een reis door Afrika met haar nieuwe vriendje. Tot overmaat van ramp blijkt het vriendje een Marokkaan in wie Hofmeester overduidelijk het gezicht van Mohammed Atta (één van de kapers van 11 september) herkent. Als Tirza uiteindelijk naar Namibië vertrekt en vervolgens wekenlang niets van zich laat horen dreigt ook zijn laatste restje vastigheid te verdwijnen. In wanhoop en als laatste redmiddel reist hij naar Namibië om tegen de achtergrond van het Afrikaanse landschap aan de zoektocht naar zijn verdwenen dochter te beginnen. Door middel van Flash Backs kom je er als kijker achter hoe de vader/dochter relatie in elkaar steekt en ontrafelt zich het mysterie wat er met Tirza gebeurd is. Bijzonder is de grote rol die het Afrikaanse kindhoertje Kaisa in de film speelt. Zij vergezelt Hofmeester op zijn slopende zoektocht die wordt ondermijnd door hitte, drank en de gekte in zijn hoofd. Kaisa fungeert als beschermengel en gids maar vooral als praatpaal en surrogaat Tirza voor de wanhopige en verwarde Vader van Tirza.

Regisseur van de Berg heeft gezegd dat hij een film met een geheim wilde maken, een film met iets onzegbaars. Nou dat is hem gelukt. Tirza is de moeite van het kijken waard en ook al is het onwaarschijnlijk dat hij een nominatie als Beste Buitenlandse Film zal krijgen (te expliciet voor de Amerikanen) het is volkomen terecht dat Tirza de Nederlandse inzending voor de Oscars is. (Trailer)