dinsdag 30 november 2010

Winter's Bone ***

Met de ijzige temperaturen van afgelopen weekend leek een film met de titel Winter's Bone helemaal op zijn plaats. Hoewel er in de hele film geen sneeuwvlok te zien is vormt het ruige en desolate landschap van het Ozark-gebergte in Missouri een prima decor om het winters gevoel ook in de warme donkerte van de bioscoop vast te houden. Midden in de bossen en ver van de bewoonde wereld leeft de lokale bevolking aldaar al generaties lang als Hilbillies, in hun onderhoud voorziend door middel van de jacht en allerlei clandestiene zaakjes.

In deze verlaten omgeving woont de 17-jarige Ree. Omdat haar moeder nogal apathisch en hulpbehoevend is heeft zij de zorg voor haar jongere broertje en zusje op zich genomen. Haar vader is een tijd geleden al van het toneel verdwenen maar dit kan Ree weinig schelen; hij was toch al zelden thuis. Het broze evenwicht wordt ruw verstoord als de plaatselijke sheriff langskomt met de mededeling dat haar vader is veroordeeld vanwege de productie van chrystal meth (een soort goedkope cocaïne). Om zijn borg te betalen heeft hij hun huis als onderpand gegeven en sindsdien is hij spoorloos verdwenen. Als hij zich niet binnen een week bij de politie meldt wordt Ree en haar familie het huis uitgezet.

Gelukkig stap regisseuse Debra Granik op dat moment niet in de valkuil zich te gaan richten op sociale ellende, onrecht en diep menselijk drama. Dochter Ree neemt geen slachtofferrol op zich maar gaat heel pro-actief op zoek naar haar vader. Hiermee begint een soort road trip waarbij de lokale bewoners als een rariteitenkabinet aan de kijker voorbij trekken. In een geïsoleerde omgeving als het Ozark-gebergte blijken de meeste bewoners (verre) familie van elkaar. Dit vormt echter geen garantie voor een warm welkom. Integendeel; familie of geen familie, bezoekers die vragen stellen worden niet op prijs gesteld zo ondervindt de doortastende Ree (indrukwekkend gespeeld door Jennifer Lawrence). Mijn God, wat een vreemde en lelijke mensen wonen daar. In een verlaten gebied als Missouri blijken de omgangsvormen gebaseerd op eigen wetten en codes en leven de bewoners als outlaws met drank en wat muziek als enig vermaak. De vrouwen zijn met hun diep gegroefde gezichten in de meeste gevallen nog enger dan de mannen. Dochter Ree weet zich aardig staande te houden en ook al loopt het na het uitvoeren van een vies klusje voor Ree en haar familie allemaal goed af, je houdt niet echt een happy gevoel over aan deze film. Daarvoor is de uitzichtloosheid, armoede en rotzooi waarin mensen als Ree moeten zien te overleven te groot.

Winter's Bone is een mooi weergegeven duister misdaaddrama over een groep aan de rand van de Amerikaanse samenleving. (Trailer)

donderdag 25 november 2010

Sint **

Terwijl heel kunstminnend Amsterdam de longen uit het lijf stond te schreeuwen op het Leidseplein leverden wij tenminste een echte bijdrage aan de Nederlandse cultuur; wij zaten in de bioscoop met op het scherm Sint. Na alle perikelen om de controversiële filmposter (lees: de beste filmpromotie-campagne in jaren) was Sint natuurlijk verplichte kost. Het idee om de goedheiligman en het heerlijk avondje te veranderen in een horror scenario is eigenlijk behoorlijk geniaal. Hoewel, ik vond het als kind eigenlijk al een vreemde man. Dat geheimzinnige gedoe met Zwarte Pieten (die je nooit zag) in de schoorsteen en als je niet oppaste werd je zomaar in een zak gestopt en verdween je voorgoed. Dat laatste werd dan wel verteld maar in mijn omgeving verdween er nooit iemand daadwerkelijk waardoor het er allemaal niet echt geloofwaardiger op werd.

In de film Sint gaat het er heel wat daadkrachtiger aan toe. Sint Niklas is een in zonde vervallen bischop die in de middeleeuwen moordend en plunderend met zijn bende door de dorpjes trekt. Als hij door opstandige dorpsbewoners in brand wordt gestoken zweert hij wraak. Sindsdien herrijst deze slecht-heiligman iedere keer als volle maan op 5 december valt om wraak te komen nemen. Voor het laatst was dit in 1968 toen Niklas een heel gezin uitmoordde. Als Dick Maas zich had gebaseerd op de Cyclus van Menton zou Niklas zich iedere 19 jaar moet manifesteren. In de film wordt echter (zonder verdere motivatie) gesproken over een periode van 32 jaar. De film begint met twee aardige scènes uit de middeleeuwen en de jaren 60 maar dan hebben we het ook wel gehad. Als we overgaan naar de huidige tijd vervalt het verhaal al snel in banale humor met een vreemd plot en slecht acteerwerk. De tekstloze Sint (Huub Stapel) acteert prima maar de politieagenten lijken hun teksten letterlijk op te lezen. Hoofden rollen als pepernoten door de sneeuw, Niklas gaat in vol galop over de daken en meer dan voldoende schrikmomenten maken het uiteindelijk wel een leuke horrorfilm.

Dit jaar hoeven we niet te vrezen voor de agressieve Niklas want met nieuwe maan precies op 5 december zal het pikdonker zijn op de daken. De laatste volle maan op 5 december was in 2006.

woensdag 10 november 2010

Congo


Eergisteren werd de AKO literatuurprijs 2010 toegekend aan het boek Congo; een geschiedenis van de Belgische schrijver David van Reybrouck. Volgens de jury is Congo een knap gecomponeerd verhaal over slavernij en kolonialisme, veerkracht en overleven. Een meeslepend geschiedeniswerk van een historicus én romancier.

Vóór de bekendmaking van de winnaar was ik aan het boek begonnen en inmiddels ben ik ruim over de helft van deze meer dan 500 bladzijden tellende krachttoer. Het enige dat ik over het boek kan zeggen is dat ik helemaal met de jury eens ben. Het boek leest als een roman omdat van Reybrouck de geschiedenis van het immense land grotendeels vertelt door de ogen van "gewone" mensen en persoonlijke observaties afgewisseld met prachtige literaire beschrijvingen van de schoonheid en ruigheid van deze voormalig Belgische kolonie. Als je nog een (kerst)cadeautje zoekt voor die broer/zus/vriend(in)/vader/moeder met iets meer intelligentie dan de gemiddelde SBS-6 kijker dan is dit je kans. De ontvanger zal je dankbaar zijn.

Alleen nog te verkrijgen als "Kuifje in Afrika"

zaterdag 6 november 2010

Het Einde van het Einde


Vandaag fietste ik zonder vooropgezet plan bij het Leidseplein zomaar de begrafenisstoet van Harry Mulish tegemoet. In de Stadsschouwburg was zojuist de begrafenisplechtigheid met de proporties van een dramatisch theaterstuk tot een goed einde gebracht. "Het is moeilijk stralen naast iemand die zoveel licht geeft" had zijn dochter Anna daarbinnen heel liefdevol gesproken.

En ik; ik stond buiten en kon de kist voorafgegaan door muzikanten die in witte pakken Jiddische muziek speelden bijna aanraken. Met mijn mobiele telefoon maakte ik de opname van mijn leven; eerst kwamen de muzikanten voorbij, toen de kist en via de stoet met dochters Anna en Frieda, vrienden, BN'ers én burgemeester zoemde ik langzaam uit naar het levensgrote portret van Mulish dat voor de gelegenheid boven de Stadsschouwburg was gehangen. Helaas had ik in mijn onkunde niet goed op het knopje "play" gedrukt waardoor ik pas echt  begon te filmen toen ik de opname wilde stoppen met als resultaat 3 seconden tramrails met wat wegstervende muziek op de achtergrond.


maandag 1 november 2010

The Social Network ****

Hoe is het mogelijk dat iemand die uitstekende films als Se7en, Zodiac en mijn All time Favourite Fight Club op zijn naam heeft staan vorig jaar ineens met een rariteitenkabinet als The Curious Case of Benjamin Button op de proppen komt? Het zal waarschijnlijk met (veel) geld te maken hebben. Gelukkig bleek de misstap eenmalig want na het zien van The Social Network kan ik alleen maar concluderen dat regisseur David Fincher zijn oude vorm hervonden heeft. De film vertelt het succesverhaal achter de sociale netwerksite Facebook. Opgericht in 2004 door computer-nerd en Wizz Kid Mark Zuckerberg met als doel zijn mede studenten op Harvard met elkaar in contact te laten komen. De site is met inmiddels meer dan 500 miljoen wereldwijde gebruikers uitgegroeid tot een van de grootste internet successen ooit en Mark Zuckerberg mag zich de jongste Selfmade Miljardair (goed voor $ 6,5 mld) aller tijden noemen.

Tot zover het succesverhaal dat filmtechnisch nauwelijks interessant genoeg lijkt om er een boeiende film over te maken. Dit wordt in The Social Network echter opgelost door het verhaal vanuit de juridische invalshoek over de strijd om de eigendomsrechten van Faceboek te vertellen. Hierdoor ontstaat een raamvertelling van waaruit voortdurend heen en weer wordt gezapt tussen heden en verleden; tussen de zittingszaal vol peperdure advocaten en het studentenleven op Harvard waar het idee en de ontwikkeling van Facebook gestalte kreeg. De snelle montage die wordt afgewisseld door een spervuur van scherpe dialogen zorgen ervoor dat de film de volle twee uur blijft boeien en Fincher zou Fincher niet zijn als dit niet met mooie opnames en snoeiharde muziek werd ondersteund.

Met zijn scheelachtige blik zet Jesse Eisenberg een overtuigende Mark Zuckerberg neer; hyperintelligent en ambitieus maar nauwelijks in staat tot communiceren, laat staan succes te boeken bij de meisjes. Ondanks zijn analytische manier van denken (of misschien juist wel daardoor) doorziet hij als buitenstaander haarfijn de sociale hiërarchie en vriendschapsbanden die iemands succes op Amerikaanse universiteiten bepalen. In een dronken bui en uit frustratie schrijft hij in één nacht het computerscript dat de basis voor Facebook zal worden; een site waarop bezoekers steeds twee verschillende Harvard studentes krijgen voorgeschoteld met de vraag: wie is de lekkerste? Gevolg: de volgende dag ligt het hele Harvard netwerk plat en weet Mark wat hem te doen staat.

The Social Network is een film over vriendschap, verraad, ambitie en de prijs van succes. David Fincher levert een topprestatie net als de acteurs Jesse Eisenberg en Justin Timberlake die de rol van Napster oprichter Sean Parker voor zijn rekening neemt. (Trailer)